چرا واکسن HPV ضروری است؟ نگاهی به آمار و حقایق

به گزارش خبرگزاری سلامت(طبنا) گیلان-دکتر مرتضی فلاح کرکان، پزشک متخصص و فعال حوزه سلامت در یادداشتی به ویروس hpv و حقایق ناگفته آن با توجه به تابوهای فرهنگی در ایران اشاره کرد: «

ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV (Human Papilloma Virus) شایع ترین عفونت ویروسی مقاربتی در سراسر جهان است که پوست و غشاهای مخاطی مانند دهانه رحم، ناحیه تناسلی، مقعد و دهان را آلوده می کند. تحقیقات نشان داده که اکثر مردان و زنان فعال از نظر جنسی در طولزندگی خود حداقل یکبار به یکی از انواع این ویروس مبتلا خواهند شد.عفونت ویروس پاپیلوما عمدتا از طریق بریدگی، ساییدگی یا خراش کوچک در پوست یا مخاط وارد بدن می شود.

تاکنون بیش از 200 ژنوتیپ از این ویروس شناسایی شده است و بیش از 30 ژنوتیپ آن از طریق تماس جنسی منتقل شده و دستگاه تناسلی را آلوده می کند. طبقه بندی این ویروس از نظر خطر ایجاد سرطان در دو گروه تیپ هایکم خطر و تیپ های پر خطر صورت می گیرد. تیپ های کم خطر شامل اغلب زگیل های تناسلی و پوستی است در حالیکه تیپ های پرخطر عامل ایجادسرطان های دستگاه تناسلی از جمله سرطا ن دهانه رحم، واژن و آلتتناسلی در زنان و همچنین سرطان آلت تناسلی در مردان می شود. سرطان های مقعد، دهان و حلق و درگیری دستگاه تنفسی نیز در هر دو جنس در اثراین ویروس ممکن است ایجاد گردد. نقش این ویروس در ایجاد بیش از 90 درصد موارد سرطان دهانه رحم امری اثبات شده است. همچنین این ویروسبه عنوان یک فاکتور موثر در ایجاد نازایی و ناباروری در زوجین مطرح می باشد.

HPV از طریق تماس مستقیم با پوست، غشاهای مخاطی یا مایعات بدنآلوده به ویروس منتقل می شود و البته انتقال از مادر به کودک در حین زایمانطبیعی در مدران دچار ضایعات زگیلی نیز گزارش شده است. شواهد نشانداده که شیوع این ویروس در بین برخی افراد مانند مبتلایان به ایدز، افراد دارای شرکای جنسی متعدد و رابطه جنسی محافظت نشده با کاندوم، مردان همجنس باز، افراد دچار نقص سیستم ایمنی، افراد مبتلا به سایر بیماری های مقاربتی و کودکانی که مورد آزار جنسی قرار گرفته اند، بیشتر است.

شیوع عفونت اساسا در زنان بالاتر از مردان است .البته این نکته به معنیپایین تر بودن ابتلای مردان به پاپیلوما نیست بلکه یکی از علل آن بهبودیسریعتر عفونت در مردان نسبت به زنان است و نیز احتمالا ویروس تمایلبیشتری به مزمن شدن در زنان دارد که در نتیجه آمار بالاتری از شیوع درزنان را نشان می دهد. همچنین یک علت مهم دیگر مراجعه زنان به درمانگاهها برای انجام تست های غربالگری سرطان دهانه رحم (پاپ اسمیر) است کهسبب شناسایی بیشتر ویروس در خانم ها نسبت به آقایان می شود . از طرفی، در حالی که در زنان شیوع در سال های اول شروع رابطه جنسی زیاداست و پس از آن کاهش می یابد، در مردان شیوع در طول زندگی یکسانباقی می ماند. متاسفانه به دلیل عدم اطلاع رسانی مناسب، کافی نبودنسطح آگاهی و سواد جنسی جامعه و تابو بودن طرح مسائل مرتبط جنسی وموارد دیگر میزان دقیق ابتلای افراد به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی در ایران نامعلوم است .

نکته مهم در مورد این ویروس این است که خوشبختانه در 90 درصد مبتلایان، عفونت با هر نوع HPV هیچ علامتی ندارند و به طور طبیعی در عرض 12-24 ماه از بین می روند ولی در عین حال به دلیل بی علامت بودن شانس انتقال به افراد دیگر بیشتر خواهد شد.

HPV 16ً عامل 50 درصد و HPV 18 عامل 20 درصد موارد کارسینوم دهانهرحم می باشند. اگر مراحل پیش سرطان دهانه رحم به موقع تشخیص داده ودرمان نشود، ممکن است به سرطان تبدیل شود. پروسه ابتلا تا ایجاد سرطانمعمولا 15-20 سال طول می کشد. ضایعات زگیل مانند بیشتر توسط HPVنوع 6 و 11 ایجاد می شود. برنامه غربالگری برای مردان تعریف نشده استو تشخیص در آقایان به صورت بررسی پاتولوژیک ضایعه و یا استفاده از نمونه سوآپ مجرای ادراری و یا ادرار پس از ماساژ پروستاتاست، ولی در بانوان توصیه می شود 3 سال پس از شروع رابطه جنسی اولین تستپاپاسمیر و نمونه جهت بررسی این ویروس انجام گیرد.

مطالعات اخیر انجام شده برخی حقایق را شفاف ساخته اند که بایستی مورد توجه قرار گیرد. HPV در 46 درصد زنان قبل از اولین رابطه جنسی واژینالشناسایی شده است. اگر از نظر جنسی فعال هستید، می توانید به HPVمبتلا شوید، حتی اگر تنها با یک نفر رابطه جنسی داشته باشید. همچنینعلائم ابتلا به ویروس ممکن است سال ها پس از رابطه جنسی با فردی که بهعفونت مبتلا بوده ، ایجاد شود، این باعث می شود که تشخیص این که برایاولین بار چه زمانی آن را دریافت کرده اید دشوار باشد.

بهترین راه پیشگیری و کنترل این ویروس واکسیناسیون است. واکسیناسیونHPV بخشی از برنامه ایمن سازی روتین برای دختران و در برخی مواردپسران در بیش از 96 کشور در سراسر جهان است. طبق آخرین توصیه سازمان جهانی بهداشت تزریق دو دوز در سنین 9 تا 14 سالگی و سه دوز در سنین 15 تا 26 سالگی و ترجیحا قبل از شروع رابطه جنسی توصیه می شود. البته باتوجه به برخی مطالعات واکسیناسیون تا سن 45 سالگی می تواند فوایدی مانند محافظت از فرد در برابر انواع HPV موجود در واکسن کهدر معرض آن قرار نگرفته است ، کاهش زمان پاکسازی ویروس و عود عفونتو کاهش میزان انتقال به شریک جنسی داشته باشد.

در حال حاضر سه نوع واکسن دو ظرفیتی (16و18)، چهار ظرفیتی (6،11،16 و 18) و 9 ظرفیتی (6،11،16،18،31،33،45،52 و58 ) مورد تایید قرار گرفته اند و هر سه واکسن HPV بیش از 99٪ در برابر عفونت با انواعHPV عامل سرطان محافظت می کنند. مطالعات نشان داده اند که مصونیتحداقل 10 سال طول می کشد و ممکن است تا چندین دهه باقی بماند. باید دقت داشت که واکسن های HPV بر باروری تاثیری ندارند و به محافظت ازسلامت و باروری یک زن کمک می کنند، و همچنین هیچ مدرکی مبنی بر اینکهواکسیناسیون HPV بر فعالیت جنسی تأثیری داشته باشد وجود ندارد.

آب به تنهایی و یا ضدعفونی کننده های عادی قادر به از بین بردن این ویروسنیستند. پاپیلوما نسبت به الکل و فرآورده های آن مقاوم است. علیرغم اینمشاهدات علمی، استفاده از آب و صابون معمولی برای شستن و دفع ویروسپاپیلوما (حداقل به صورت فیزیکی) قویا توسط مجامع علمی توصیه شدهاست. تنها ترکیبی که قادر به خنثی سازی آن می باشد، ترکیبات سدیمهایپوکلریت (همان وایتکس و یا آب ژاول) ، پر استیک اسید و یا خود اسیداستیک (سرکه) می باشد.

درمان های فعلی برای زگیل تناسلی شامل درمان های دارویی مثل استفاده از کرم و یا محلول های سوزاننده و یا فریز کردن با ازت مایع، کوترکردن و نیز لیزر درمانی می با شد. برداشتن جراحی زگیل در بعضیموارد مناسب می باشد.

توصیه هایی که برای پیشگیری و کاهش شانس ابتلا بیان می شود شامل موارد زیر است:

1) واکسینه شدن بهترین راه برای پیشگیری از عفونت HPV، سرطاندهانه رحم و سایر سرطان های مرتبط با HPV است.

2) در یک رابطه تک همسری باشید – یا فقط با کسی که فقط با شما رابطهجنسی دارد رابطه جنسی داشته باشید.

3) استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی یک راه مهم برای جلوگیری ازعفونت HPV است.

4) ختنه مردان خطر عفونت را کاهش می دهد.

5) ترک سیگار و پرهیز از رفتارهای پرخطر مانند مصرف الکل احتمالابتلا به عفونت دائمی HPV را کاهش می دهد.»