تأثیر «جنگ ۱۲ روزه» بر تجارت ایران با عراق، ترکیه و امارات؛ ریسک‌های کوتاه‌مدت، مسیرهای جایگزین
آیا «جنگ ۱۲ روزه» می‌تواند مسیر تجارت ایران با همسایگان کلیدی را دگرگون کند؟ نشانه‌ها از اختلال‌های مقطعی در حمل‌ونقل و بیمه خبر می‌دهند، اما ارقام تجارت و مسیرهای جایگزین از تداوم تبادلات حکایت دارد. بر اساس اظهارات رسمی پس از پایان درگیری، جهت‌گیری‌های امنیتی و لجستیکی کشور برای کاهش ریسک‌های مشابه بازتنظیم شده است.
در روزهای پس از درگیری، رسانه‌های داخلی از تمرکز بر بازدارندگی ترکیبی و تقویت آمادگی دفاعی سخن گفتند؛ موضوعی که به شکل مستقیم بر هزینه‌های بیمه، زمان ترخیص و برنامه‌ریزی حمل اثر می‌گذارد. تاکید مقامات بر «ترکیب قدرت سخت و نرم» نشان می‌دهد سیاست‌گذار به پایداری زنجیره تأمین به‌عنوان بخشی از بازدارندگی می‌نگرد.
در سطح میدانی، مواردی از تصمیم‌های احتیاطی حمل‌ونقل نیز دیده شد؛ از جمله اعلام توقف موقت برخی پروازهای بغداد به مقصد ایران «برای حفظ ایمنی»؛ رویدادی که می‌تواند به‌طور کوتاه‌مدت بر ظرفیت بار مسافری/هوایی اثر بگذارد و صادرکنندگان را به مسیرهای زمینی یا دریا–هوا سوق دهد.
پالس‌های بازار: حفظ جریان تجارت با نوسان‌های مدیریت‌شده
در سطح اعداد، گزارش روزهای میانی تابستان ۱۴۰۴ نشان می‌دهد تجارت ایران با عراق، امارات و ترکیه در سه‌ماهه نخست سال جاری ادامه یافته است؛ نشانه‌ای از تاب‌آوری روابط تجاری با غرب آسیا حتی در دوره تنش‌های کوتاه‌مدت. برای نمونه، ارزش تجارت با عراق ۱.۹ میلیارد دلار، با امارات ۱.۵۹ میلیارد دلار و با ترکیه ۰.۹۳ میلیارد دلار اعلام شد. این ارقام، نیاز به مدیریت ریسک حمل‌ونقل و بیمه را یادآور می‌کند، نه توقف تجارت.
در همین بازه، برخی تحلیل‌های رسانه‌ای به دستاوردهای پدافندی در «جنگ ۱۲ روزه» اشاره کردند؛ موضوعی که با کاهش نگرانی از وقفه‌های طولانی‌مدت، می‌تواند هزینه ریسک را در بیمه محموله و نرخ کرایه در کریدورها کنترل‌پذیر نگه دارد.
- عراق: تغییر موقت در ترکیب مسیرها (افزایش سهم زمینی/کامیونی) و تاکید بر هماهنگی‌های مرزی برای جلوگیری از صف‌های ترخیص.
- ترکیه: تمرکز بر کالاهای با حاشیه سود مناسب و زمان‌بندی ورود مطابق فصل تولید داخلی ترکیه، برای جبران هرگونه تأخیر مقطعی.
- امارات: استفاده از بنادر جنوبی ایران و برنامه‌ریزی حمل رو–رو/کانتینری با انعقاد قراردادهای بیمه‌ای انعطاف‌پذیر (کلوزهای جنگ–خطرات ویژه).
برای فعالان بازار عراق، پایش مداوم استانداردها و مدارک، کلید عبور کم‌هزینه از شوک‌های کوتاه‌مدت است. اگر مقصد شما بازار عراق است، مطالعه راهنمای شرایط صادرات به عراق می‌تواند فهرست مدارک، روش‌های ورود و مدل‌های همکاری را یکجا به شما بدهد.
استراتژی‌های پیشنهادی برای عبور از ریسک‌های ۱۲ روزه
۱) تقسیم محموله و مسیر: برای عراق، بخشی از بار را از مرزهای جایگزین و در شیفت‌های زمانی کم‌تراکم عبور دهید. ۲) برای ترکیه، سبد محصول را به سمت اقلام با تولید محدود داخلی ترکیه و حاشیه سود بالاتر ببرید تا هزینه‌های اضافی حمل پوشش داده شود. ۳) برای امارات، از قراردادهای حمل کوتاه‌مدت با امکان جابه‌جایی خط کشتیرانی استفاده کنید.
اگر برنامه شما ورود نظام‌مند به بازار ترکیه است، مراحل ورود به بازار ترکیه را مرور کنید تا انتخاب محصول و زمان‌بندی صادرات با ریسک‌های مقطعی هماهنگ شود.
در نهایت، استفاده از شبکه‌های مشاوره و هم‌افزایی کسب‌وکار به کاهش خطاهای اجرایی کمک می‌کند. برای دریافت مسیرهای عملیاتی و تجربه‌های میدانی می‌توانید از خدمات آراد برندینگ بهره بگیرید.
نشانه‌های تغییر پایدار چیست؟
به‌روزرسانی سیاست‌های امنیتی پس از «جنگ ۱۲ روزه» و تأکید بر آمادگی ترکیبی، اگر با تسهیل‌گری لجستیک و بیمه همراه شود، می‌تواند هزینه ریسک تجارت را در سطح قابل پذیرش نگه دارد؛ نشانه‌هایی که در اظهارات رسمی و روند ارقام تجارت منطقه‌ای قابل پیگیری است. کدام کالاها کمتر تحت‌تأثیر شوک‌های کوتاه‌مدت‌اند؟ اقلام با گردش سریع و قراردادهای کوتاه‌مدت (غذایی بسته‌بندی، مصالح ساختمانی منتخب) که امکان تغییر مسیر و فروش ثانویه دارند. برای عراق اولویت با کدام مدرک است؟ هماهنگی استاندارد و برچسب‌گذاری و مدارک بازرسی؛ ناهماهنگی‌های جزئی در دوره‌های پرریسک می‌تواند زمان ترخیص را چندبرابر کند. در ترکیه از چه اشتباهی پرهیز کنیم؟ ارسال اقلام با تولید داخلی فراوان و حاشیه سود پایین؛ روی محصولات با مزیت نسبی ایران و کمبود عرضه ترکیه تمرکز کنید. آیا روند تجارت به امارات متوقف می‌شود؟ خیر؛ تجربه نشان داده با تنظیم بیمه و انتخاب مسیر/لاین جایگزین، تبادلات ادامه می‌یابد؛ هرچند هزینه و زمان حمل ممکن است موقتاً افزایش یابد.
