آیا ایران و اسرائیل در آستانه رویارویی اتمی هستند؟
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: طی یک هفته اخیر، تهدیدات متقابل میان ایران و اسرائیل یک‌بار دیگر بالا گرفت و رسانه‌های خارجی از جمله واشنگتن‌پست، تلگراف، اسرائیل هیوم و جروزالم‌پست به شدت گرفتن این تهدیدات پرداختند. مقامات نظامی ایران نیز در پاسخ به چنین گمانه‌زنی‌هایی، یک بار دیگر اجرای عملیات وعده صادق ۳ را پیش کشیدند. آیا این تنش‌ها به رویارویی هسته‌ای منجر خواهد شد؟
تنش‌ها در دور جدید خود از ۲۳ فوریه ۲۰۲۵ با گزارشی از تلگراف آغاز شد که اعلام کرد اسرائیل توان نظامی خود را برای اقدام احتمالی علیه تاسیسات نطنز و فوردو تقویت کرده و تابستان یا پاییز ۲۰۲۵ را به‌عنوان بازه احتمالی اقدام نظامی مطرح کرد.
در ۲۵ فوریه، همچنین جروزالم‌پست به نقل از یک مقام اطلاعاتی اسرائیلی نوشت: «سامانه‌های دفاعی ایران در حالت آماده‌باش کامل قرار دارند و ما گزینه حمله مشترک با آمریکا را بررسی می‌کنیم.»
اسرائیل هیوم نیز در ۲۷ فوریه از قول یک منبع نزدیک به دولت اسرائیل اظهار داشت: «تضعیف دفاع هوایی ایران و پیشرفت برنامه هسته‌ای این کشور، فرصتی بی‌نظیر برای اقدام نظامی فراهم کرده است.»
ایران در برابر این تهدیدات واکنش فعال نشان داد. سردار علی فضلی، جانشین معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران، اعلام کرد: «عملیات وعده صادق یک و دو با موفقیت اجرا شده و عملیات وعده صادق ۳ در زمان مقرر اجرا خواهد شد.» این سخنان گویای احیای رویکرد تهاجمی ایران پس از وقفه‌ای چند ماهه و انجام عملیات وعده صادق ۲ در دهم مهرماه ۱۴۰۳ است.
ریشه‌های تنش جدید
اسرائیل مدعی است که برنامه هسته‌ای ایران به مراحل خطرناکی نزدیک شده است. معاریو در ۲۴ فوریه به نقل از یک مقام نظامی بازنشسته اسرائیلی نوشت: «اگر غنی‌سازی اورانیوم ادامه یابد، حمله تا پایان ۲۰۲۵ اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.» در مقابل، سردار محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، در ۲۶ فوریه گفت: هرگونه تعرض به خاک ایران با عملیاتی بزرگ‌تر و قاطع پاسخ داده خواهد شد.»
سناریوهای پیش رو
گزارش رسانه‌های خارجی بر این نکته تاکید دارند که اسرائیل ممکن است با جنگنده‌های F-۳۵ و بمب‌های سنگرشکن به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کند. تلگراف در ۲۳ فوریه احتمال پشتیبانی لجستیکی آمریکا را مطرح کرد. دن شاپیرو، سفیر پیشین آمریکا در اسرائیل، در ۲۵ فوریه گفت: «اقدام مشترک تا پاییز ۲۰۲۵ محتمل است، مشروط به هماهنگی نتانیاهو و دونالد ترامپ.» جروزالم‌پست در ۲۵ فوریه نوشت «در صورت آغاز درگیری، احتمال ورود آمریکا و گسترش تنش به خاورمیانه وجود دارد.»
در جبهه مقابل، ایران وعده پاسخ با وعده صادق ۳ می‌دهد. سردار فضلی در ۲۷ فوریه تأکید کرد که عملیات وعده صادق ۳ بخشی از آمادگی ایران برای تلافی است. سردار باقری نیز هشدار داد که این پاسخ می‌تواند شامل حملات موشکی یا اقدامات منطقه‌ای باشد.
دن شاپیرو در کنفرانس تل‌آویو در ۲۵ فوریه گفت «اسرائیل و آمریکا ممکن است تا پاییز ۲۰۲۵ علیه ایران اقدام کنند.» برایان هوک، نماینده پیشین آمریکا در امور ایران نیز ۲۰ فوریه در مصاحبه با فاکس‌نیوز گفت که «دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای خط قرمز دونالد ترامپ است و می‌تواند به حمله منجر شود.»
در سوی دیگر میدان، سردار فضلی در ۲۷ فوریه اعلام کرد: «ما به بلوغ نظامی رسیده‌ایم و هر تهدیدی را قاطعانه پاسخ خواهیم داد.» این اظهارات، همراه با سخنان سردار باقری در ۲۶ فوریه، حکایت از عزم ایران برای مقابله با تهدیدات اسرائیل از طریق احیای عملیات وعده صادق ۳ دارند.
تهدیدات این هفته شباهت‌هایی با گذشته دارد، اما شدت و زمان‌بندی آن‌ها تازگی‌هایی را نشان می‌دهد. واشنگتن‌پست در ۲۵ فوریه از آماده‌باش دفاعی ایران خبر داد و اسرائیل هیوم در ۲۷ فوریه از «فرصت بی‌نظیر» سخن گفت.
افزایش غنی‌سازی بعد از حمله اسرائیل
یک گزارش ادعایی محرمانه نیز که خبرگزاری آسوشیتدپرس بخش‌هایی از آن را منتشر کرده است، در مهمترین بخش از خود این نتیجه‌گیری را مطرح می‌کند که ایران تنها در سه ماه گذشته ۵۰ درصد به ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خود اضافه کرده است.
این بازه زمانی در محدود پس از حمله ۵ آبان‌ماه اسرائیل به ایران قرار می‌گیرد و چنین القا می‌کند که ایران به افزایش مقدار غنی‌سازی اورانیوم ۶۰ درصدی به دنبال ساخت تسلیحات اتمی است.
در بخشی از گزارش محرمانه آژانس آمده است: از ۱۶ فوریه ۲۰۲۱ (۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۹) آژانس قادر به تایید میزان ذخیره مجموع اورانیوم غنی‌شده ایران نیست. در ادامه گزارش آمده است که براساس اطلاعاتی که از سوی ایران تهیه و ارائه شده است، آژانس برآورد می‌کند که تا ۸ فوریه ۲۰۲۵ (۲۰ بهمن ۱۴۰۳) ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران در همه سطوح غنی‌سازی به ۸ هزار و ۲۹۴ کیلوگرم و ۴۰۰ گرم رسیده است و این نشان می‌دهد که از زمان گزارش فصلی قبلی هزار و ۶۹۰ کیلوگرم به این ذخایر اضافه شده است.
در مهمترین بخش این گزارش آمده است که اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران بالغ بر ۹۲ کیلو و ۵۰۰ گرم از زمان گزارش قبلی تاکنون افزایش یافته است و به ۲۷۴ کیلو و ۸۰۰ گرم رسیده است.
رسانه‌های غربی با محاسبات خودشان مدعی شدند این میزان اورانیوم ۶۰ درصدی در صورت تبدیل شدن به اورانیوم با غنای ۹۰ درصدی، برای ۶ کلاهک هسته‌ای کافی هستند.
گزارش‌های آژانس زمینه مناسب برای تهدیدسازی از ایران در رسانه‌های غربی را ایجاد کرده‌اند. بازه زمانی بهمن‌ماه ۱۳۹۹ مورد اشاره در گزارش درست به زمانی برمی‌گردد که مذاکرات ایران و کشورهای باقیمانده در برجام برای احیای این توافقنامه امضای نهایی نشد و یک‌بار دیگر پرونده ایران در مسیر امنیتی شدن قرار گرفت.
